Mohinder Singh Mann

ਦਲ ਬਦਲਣ ਦੀ ਰੁੱਤ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਦਲ ਬਦਲਣ ਦੀ ਰੁੱਤ ਆਈ ਹੈ
ਦਲ ਬਦਲ ਲਉ ਭਾਈ।
ਉਸ ਦਲ 'ਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਉ
ਜਿਸ 'ਚ ਹੋਵੇ ਵੱਧ ਕਮਾਈ।
ਨਵੇਂ ਦਲ 'ਚ ਜਾ ਕੇ
ਗਲ਼ ਹਾਰ ਪੁਆ ਲਉ।
ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਕੜਾਹ ਬਣਾ ਕੇ
ਉਸ ਦਲ ਤੇ ਛਾ ਜਾਉ।
ਭਾਵੇਂ ਨਵੇਂ ਦਲ 'ਚ ਜਾ ਕੇ
ਉੱਥੇ ਪੈਰ ਟਿਕਾਣੇ ਔਖੇ।
ਜਿਹੜੇ ਕੰਮ ਲੱਗਣ ਔਖੇ
ਉਹ ਬਾਅਦ 'ਚ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸੌਖੇ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਦੇ ਗੋਡੀਂ ਹੱਥ
ਜ਼ਰਾ ਚੱਜ ਨਾਲ ਲਾਇਊ।
ਮੰਨ ਲਉ ਗੱਲ ਮੇਰੀ ਚੁੱਪ ਕਰਕੇ
ਫਿਰ ਪਿੱਛੋਂ ਨਾ ਪਛਤਾਇਉ।
ਜਿਹੜੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ
ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਰੋਣਾ ਪੈਂਦਾ
ਸਿਆਣੇ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ।


ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਅੰਗਦ ਸਿੰਘ ਐਕਸ ਐੱਮ ਐੱਲ ਏ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਗ਼ਜ਼ਲ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੇ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਸਭ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਲੱਕ,
ਪਰ ਹਾਕਮ ਦੇ ਕੰਨ ਤੇ ਜੂੰ ਨ੍ਹੀ ਸਰਕੀ ਹਾਲੇ ਤੱਕ।
ਬਾਗੀ ਹੋ ਕੇ ਲੋਕੀਂ ਫਿਰ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਨੇ,
ਜਦ ਉਹ ਜਾਬਰ ਤੇ ਲੋਟੂਆਂ ਤੋਂ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਅੱਕ।
ਇਹ ਹੱਸਦੇ, ਵੱਸਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲਾ ਦਿੰਦਾ ਏ ਅੱਗ,
ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਨਾ ਕਰੀਏ ਯਾਰੋ ਇੱਕ, ਦੂਜੇ ਤੇ ਸ਼ੱਕ।
ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਤਾਂ ਉਹ ਮਰਦੇ ਦਮ ਤੱਕ ਨ੍ਹੀ ਦੇ ਸਕਦਾ,
ਬੰਦੇ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਂਦੇ ਨੇ ਕੁੱਝ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸੱਕ।
ਐਵੇਂ ਨਾ ਇੱਕ, ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੰਗਾ, ਮਾੜਾ ਕਹੀ ਜਾਉ,
ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣੇ ਦਾ ਹੈ ਸਭ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਹੱਕ।
ਮੀਂਹ ਦੀ ਇੱਕ ਕਣੀ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋਵੇ,
ਜਦ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਜਾਵਣ ਪੱਕ।
ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦਾ ਹੈ ਇਹੋ ਹੱਲ,
ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਕੇ ਮੁੰਡੇ, ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਹਾਕਮਾ ਡੱਕ।

ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਅੰਗਦ ਸਿੰਘ ਐਕਸ ਐੱਮ ਐੱਲ ਏ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਾਜਨਾ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਾਜਨਾ
ਸੰਨ 1699 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਦਿਨ
ਸੰਗਤ ਦੂਰੋਂ, ਦੂਰੋਂ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚੀ।
ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਹੱਥ ਤਲਵਾਰ ਫੜਕੇ
ਵਾਰੀ, ਵਾਰੀ ਪੰਜ ਸੀਸਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਮੰਨ ਕੇ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚੋਂ
ਪੰਜ ਜਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਪੇਸ਼ ਹੋਏ।
ਇੱਕੋ ਬਾਟੇ 'ਚ ਛਕਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੰਘ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ।
ਪਿਛਲੀਆਂ ਜ਼ਾਤਾਂ, ਗੋਤ ਖਤਮ ਹੋ ਗਏ
ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਬਣ ਗਏ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ।
ਪਿੱਛੋਂ ਆਪ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਛਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤ
ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ ਤੋਂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਬਣ ਗਏ।
ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ
ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ।
ਇੱਕੋ ਬਾਟੇ 'ਚ ਸਭ ਨੂੰ ਛਕਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ
ਇੱਕੋ ਜਹੀ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ ਦਿੱਤੀ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮ, ਜਬਰ, ਅਨਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ
ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਬਿਗਲ ਵਜਾ ਦਿੱਤਾ।
ਗਿੱਦੜ ਵੀ ਸ਼ੇਰ ਬਣ ਸਕਦੇ
ਮੌਕੇ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਦਿੱਤਾ।

ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਸਲੋਹ ਰੋਡ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਗ਼ਜ਼ਲ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ



ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆਂ ਦੀ ਜੇ ਨਾ ਕੀਤੀ ਸਭ ਨੇ ਗੱਲ,
ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਜਾਣਗੇ ਮੌਤ ਕੁਲਹਿਣੀ ਵੱਲ।
ਵੋਟਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦੀ ਝੜੀ ਜਿਹੜੇ ਲਾਣ,
ਜਿੱਤਣ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਫਿਰਨ ਬਚਾਂਦੇ ਖੱਲ।
ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੇ ਇੱਥੇ ਦੇਹ ਰੁਜ਼ਗਾਰ,
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦਾ ਹੈ ਇਹੋ ਹੱਲ।
ਝਗੜੇ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਨਾ ਕਰੋ ਯਾਰੋ ਬਰਬਾਦ,
ਰਲ ਕੇ ਬਹਿ ਕੇ ਕਰ ਲਉ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਮਸਲੇ ਹੱਲ।
ਰਿਸ਼ਵਤ ਲੈਣ ਤੋਂ ਹੱਟਣ ਕਿੱਦਾਂ ਯਾਰੋ ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰ,
ਜਦ ਉੱਤੇ ਤੋਂ ਥੱਲੇ ਤੱਕ ਹੈ ਸਭ ਦੀ ਇੱਕੋ ਗੱਲ।
ਉਹ ਖਾਲੀ ਹੋ ਕੇ ਬਹਿ ਗਏ ਨੇ, ਕੁੱਝ ਵੀ ਰਿਹਾ ਨਾ ਕੋਲ,
ਮਾਪੇ ਹੁਣ ਪਛਤਾਣ ਬੜਾ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਘੱਲ।
ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ ਜੱਗ 'ਚ ਬਣਾ ਲਉ ਕਰਕੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮ,
ਨਾ ਜਾਣੇ ਮੌਤ ਆ ਜਾਵੇ ਕਦ ਚੱਲ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲ।

ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਸਲੋਹ ਰੋਡ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਗ਼ਜ਼ਲ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ



ਕਰਦੇ ਨੇ ਜੋ ਮਾੜੇ ਧੰਦੇ,
ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਉਹ ਬੋਝ ਨੇ ਬੰਦੇ।
ਵਰਤਣ ਜੋਗੇ ਨਾ ਰਹਿ ਗਏ ਨੇ,
ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਗੰਦੇ।
ਖਬਰੇ ਕਿਸ ਦੀ ਜੇਬ 'ਚ ਪੈਂਦੇ,
ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਉਗਰਾਹੇ ਚੰਦੇ।
ਸ਼ਾਂਤੀ ਭੰਗ ਨਾ ਕਰਨੋਂ ਹੱਟਦੇ,
ਪੁੱਠੇ ਕੰਮੀਂ ਲੱਗੇ ਬੰਦੇ।
ਚੋਰਾਂ ਅੱਗੇ ਜ਼ਰਾ ਨਾ ਅੜਦੇ,
ਲੱਗੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਜੰਦੇ।
ਦਾਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਹੁੰਦੇ,
ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਪਾਸੇ ਦੰਦੇ।

ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਸਲੋਹ ਰੋਡ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਗ਼ਜ਼ਲ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਜਦ ਦਾ ਤੂੰ ਆਇਆਂ ਕੀਤੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ

ਚੁੱਪ ਰਹਿਣਾ ਤਾਂ ਮਸਲੇ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ।

 

ਜਿਹੜਾ ਬੱਚਾ ਬਚਪਨ 'ਚ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸੁਣਦਾ ਨ੍ਹੀ,

ਵੱਡਾ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਸੁਣਨੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ।

 

ਏਨੇ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਵੀ,

ਇੱਥੇ ਗੁਰਬਤ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੋਇਆ ਹੱਲ ਨਹੀਂ।

 

ਭਾਵੇਂ ਲੱਖ ਹੰਝੂ ਕੇਰ ਕੇ ਦੱਸੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ,

ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਸਬਰ ਬਿਨਾਂ ਦੁੱਖ ਸਕਦੇ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ।

 

ਏਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤਾਨ ਉਹ,

ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਆਣਾ ਯਾਰੋ, ਕੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ।

 

ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਦਿਨ ਰਾਤ ਰਹੇ ਆਦਮੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ,

ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦਾ ਆਂਦਾ ਵੱਲ ਨਹੀਂ।

 

ਮਿਲਦਾ ਨਾ ਤੂੰ 'ਮਾਨ' ਕਦੇ ਚੰਗੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ,

ਤਾਂ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ।

ਸਲੋਹ ਰੋਡ, ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ, ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ

ਸੰਪਰਕ - 9915803554

ਪਤੰਗ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਮੇਰਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਨੇਡਾ ਤੋਂ ਇੰਡੀਆ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਿਲਣ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਕੱਲ੍ਹ ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਉੱਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮੁੰਡੇ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਨੂੰ ਜਗਾਇਆ ਤੇ ਨਹਾ ਕੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ। ਫਿਰ ਬਰੇਕ ਫਾਸਟ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸਕੂਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਦੁਪਹਿਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਹੀ ਆਵੇ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਐਕਟਿਵਾ ਸਕੂਟਰੀ ਸਟਾਰਟ ਕੀਤੀ ਤੇ ਪੇਕੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਈ। ਪੇਕਾ ਪਿੰਡ ਮੇਰੇ ਘਰ ਤੋਂ ਤੀਹ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੇਕੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ਮੈਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਗਲ਼ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ। ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਬੈਠ ਕੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਚਾਹ ਪੀਣ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸ ਨੇ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤੇ ਆਖਿਆ,"ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਜਿੰਨਾ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ, ਪੜ੍ਹ ਲੈਣ ਦੇ। ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰੀਂ, ਜਿੰਨੀ ਲੋੜ ਹੋਈ, ਭੇਜ ਦਿਆ ਕਰਾਂਗਾ। ਨਾਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤੰਗ ਨਾ ਉਡਾਣ ਦੇਵੀਂ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਚਾਈਨਾ ਡੋਰ ਬੜਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਰਹੀ ਆ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੇ ਗਲ਼ ਤੇ, ਕਿਸੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਫਿਰੀ ਜਾਂਦੀ ਆ। ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਆਪ ਹੀ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਆਂ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਸ ਦੇ ਵੇਚਣ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ।"
"ਵੀਰੇ ਮੈਂ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਨੂੰ ਉੱਕਾ ਹੀ ਪਤੰਗ ਉਡਾਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤੰਗ ਉਡਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਰਲਣ ਦਿੰਦੀ ਆਂ।" ਮੈਂ ਆਖਿਆ।
"ਠੀਕ ਆ ਭੈਣੇ।" ਕਹਿ ਕੇ ਉਹ ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਿਆ।
ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਹੋਰ ਠਹਿਰ ਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਤੋਂ ਆਗਿਆ ਲੈ ਕੇ ਸਕੂਟਰੀ ਸਟਾਰਟ ਕਰਕੇ ਵਾਪਸ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਈ।ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਮੈਂ ਗੇਟ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵੀ ਆ ਗਈ। ਮੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ
ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਡਿਗੇ ਹੋਏ ਦੋ ਪਤੰਗਾਂ ਤੇ ਪੈ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਤੰਗਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਚੁੱਕਦੀ, ਮੈਂ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਤੇ ਟੋਟੇ, ਟੋਟੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਮਿੰਟ ਖੜ੍ਹੀ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਫਿਰ ਕੁੱਝ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ।

ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਸਲੋਹ ਰੋਡ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਧੀਆਂ ਦੀ ਲੋਹੜੀ - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਪੁੱਤ ਮੰਗਦੇ ਹੋ ਰੱਬ ਕੋਲੋਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਕੇ,
ਕਦੇ ਧੀਆਂ ਵੀ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਮੰਗੋ ਮਿੱਤਰੋ।
ਪੁੱਤ ਜੰਮਿਆਂ ਤੇ ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਮਨਾਉਂਦੇ,
ਧੀਆਂ ਜੰਮੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਲੋਹੜੀ ਵੰਡੋ ਮਿੱਤਰੋ।
ਕੋਈ ਹੁੰਦਾ ਨਾ ਫਰਕ ਧੀਆਂ ਤੇ ਪੁੱਤਾਂ ਵਿਚ,
ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹੁਣ ਛਿੱਕੇ ਟੰਗੋ ਮਿੱਤਰੋ।
ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਇਹ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣ,
ਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਦੱਸਣ ਵੇਲੇ ਨਾ ਸੰਗੋ ਮਿੱਤਰੋ।
ਧੀਆਂ ਤੇ ਕਰੜੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣੀ ਠੀਕ ਹੈ,
ਪਰ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰੰਬੇ ਵਾਂਗ ਚੰਡੋ ਮਿੱਤਰੋ।
ਤੁਹਾਡੀ ਸੁੱਖ ਮੰਗਣ ਹਰ ਵੇਲੇ ਰੱਬ ਕੋਲੋਂ,
ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਧੀਆਂ ਦੀ ਸੁੱਖ ਮੰਗੋ ਮਿੱਤਰੋ।
ਇਹ ਵੰਡਣ ਪਿਆਰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਭੁਲਾ ਕੇ,
ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਵੰਡੋ ਮਿੱਤਰੋ।

ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਸਲੋਹ ਰੋਡ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਠੀਕ ਰਸਤਾ  - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੰਦਰਾਂ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਫਤਿਹ ਪੁਰ ਖੁਰਦ ( ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ) ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ। ਨੌਕਰੀ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਸ਼ਰਾਬ ਵੀ ਉਹ ਸੁੱਕੀ ਪੀਂਦਾ ਸੀ, ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਖਾਂਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਲਗਾਤਾਰ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਲਿਵਰ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਤੇ ਪਤਨੀ ਦੇ ਭਰਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਥੇਰਾ ਸਮਝਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਤੋਂ ਨਾ ਹਟਿਆ। ਅਖੀਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸ਼ਰਾਬ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ।
ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਮਨਜੀਤ ਨੇ ਪਲੱਸ ਟੂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਤਰਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਪੱਦੀ ਸੂਰਾ ਸਿੰਘ( ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ) ਵਿੱਚ ਐੱਸ ਐੱਲ ਏ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖਿਆ," ਮਨਜੀਤ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਈ ਆ,ਤੇਰਾ ਡੈਡੀ ਵੱਧ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਾ ਆ।ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਤੇ ਤੇਰੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਬਥੇਰਾ ਸਮਝਾਇਆ ਸੀ,ਪਰ ਉਹ ਸਮਝਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਹੁਣ ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਮਝ।ਤੇਰੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣਾ ਆਂ।ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ 'ਚ ਖੁਸ਼ੀ, ਖੁਸ਼ੀ ਰਹਿੰਦੇ ਆ। ਮੈਨੂੰ ਹੀ ਦੇਖ ਲੈ, ਮੈਂ ਕਦੇ ਸ਼ਰਾਬ ਨ੍ਹੀ ਪੀਤੀ। ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆਂ। ਸਵੇਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਦਾ ਆਂ।ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸੌਖਾ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਆ।ਮਨ 'ਚ ਮੌਤ ਦਾ ਉੱਕਾ ਹੀ ਡਰ ਨ੍ਹੀ।ਜਦ ਮਰਜ਼ੀ ਆਵੇ, ਕੋਈ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨ੍ਹੀ।ਬੱਸ ਮਨ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਆ ਕਿ ਮੈਂ ਠੀਕ ਰਸਤੇ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆਂ।"
ਮਨਜੀਤ ਦੇ ਮਨ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਮੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਬੜਾ ਚੰਗਾ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਤੇ ਆਖਣ ਲੱਗਾ,"ਮਾਮਾ ਜੀ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ਨੇ।ਜਿਸ ਸ਼ਰਾਬ ਨੇ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ, ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪੀਆਂਗਾ।ਮੈਂ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਂਗ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਆਂ।"
"ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਬੇਟੇ, ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਇਹੀ ਆਸ ਸੀ।"ਮਨਜੀਤ ਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਆਖਿਆ।
ਕੁੱਝ ਮਿੰਟਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਮਨਜੀਤ ਆਪਣੇ ਮਾਮੇ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗਣ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਸਲੋਹ ਰੋਡ
ਚੈਨਲਾਂ ਵਾਲੀ ਕੋਠੀ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ-9915803554

ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਨੂੰ  - ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ

ਐ ਨਵੇਂ ਸਾਲ,
ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ
ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦਾ
ਕਿਉਂਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ
ਕੁੱਝ ਵੀ ਦੇਣ ਜੋਗਾ ਨਹੀਂ।
ਮੈਂ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਥ
ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ,
ਜਿਹੜੇ ਕਹਿਰ ਦੀ ਗਰਮੀ 'ਚ ਵੀ
ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਨੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ
ਤੇ ਕਹਿਰ ਦੀ ਸਰਦੀ 'ਚ ਵੀ
ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਨੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ।
ਮੈਂ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਥ
ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ,
ਜਿਹੜੇ ਕਾਨਿਆਂ ਦੀਆਂ ਝੁੱਗੀਆਂ 'ਚ
ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ,
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਠੰਢੀ ਹਵਾ
ਤੇ ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ
ਬੇ ਰੋਕ ਟੋਕ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਥ
ਇਸ ਲਈ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ
ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ
ਇਕ ਐਸਾ ਸਮਾਜ
ਸਿਰਜਿਆ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ
ਜਿਸ ਵਿੱਚ
ਨਾ ਕੋਈ ਊਚ ਨੀਚ ਹੋਵੇ,
ਨਾ ਕੋਈ ਭੇਦ ਭਾਵ ਹੋਵੇ,
ਨਾ ਕੋਈ ਉਦਾਸ ਹੋਵੇ,
ਨਾ ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਹੰਝੂ ਵਗਣ।
ਐ ਸਾਲ,
ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦਾ
ਕਿਉਂਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ
ਕੁੱਝ ਵੀ ਦੇਣ ਜੋਗਾ ਨਹੀਂ।


ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ
ਸਲੋਹ ਰੋਡ
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ -9915803554